Próbowaliście już wszystkich diet, katowaliście się ćwiczeniami fizycznymi a wskazówka wagi dalej stoi uparcie w miejscu. Czy coś robiliście nie tak jak trzeba? Czy jedzenie owoców i warzyw pięć razy dziennie każdego uchroni przed nowotworem? Odpowiedzi na te i podobne pytania może udzielić nutrigenomika.
Dieta przygotowana specjalnie dla Ciebie
Nutigenomika jest najmłodszą dziedziną nauki o żywieniu człowieka. Została stworzona z myślą o jak najlepszym „dopasowaniu” sposobu żywienia do indywidualnych, wybranych cech pacjenta. Ta dziedzina nauki bazuje i wyrasta na dotychczasowej wiedzy o żywieniu, wnosząc do obecnej wiedzy aspekt traktowania każdego pacjenta jako indywidualnej jednostki. Oznacza to, że w ramach ogólnych zasad można bardziej „dopasować” dietę do wcześniej zbadanych cech danej osoby.
Dietę masz w genach
Od pewnego czasu prowadzone są liczne badania nad wpływem składników pożywienia na występowanie chorób i ich interakcji z czynnikami genetycznymi. Ich celem jest określenie zindywidualizowanego żywienia w zapobieganiu chorobom, poprawy jakości życia oraz złagodzeniu procesu starzenia się organizmu. Ta rozwijająca się dziedzina wiedzy ma pomóc w ustaleniu żywienia bazującego na znajomości materiału genetycznego. Pozwoli to na wiele lat przed wystąpieniem choroby zapobiec powstaniu lub złagodzić przebieg zapisanych w genach schorzeń.
Czy dieta może mieć wpływ na geny?
Badania wykazują, że prawie wszystkie składniki żywności wpływają na regulację ekspresji genów (kwasy tłuszczowe, cholesterol, glukoza oraz ich metabolity). Dobrym przykładem są fitoestrogeny, grupa związków należąca do flawonoidów. Ich budowa przypomina budowę hormonów steroidowych. Mają one wpływ na regulację genów związanych z gospodarką hormonalną (dlatego też paniom w okresie menopauzy zaleca się zażywanie preparatów zawierających izoflawony sojowe łagodzące dolegliwości tego okresu). Wiemy również, że każdy człowiek różni się reakcją na wszystko, co go otacza, w tym – na składniki diety, co jest wynikiem różnic w materiale genetycznym. Naukowcy identyfikują coraz więcej genów, odpowiedzialnych za poszczególne choroby. Składniki żywności, którą spożywamy mają zdolność wpływania na ekspresję niektórych genów, z drugiej strony, nasz materiał genetyczny decyduje o zapotrzebowaniu i przyswajalności składników pokarmowych, witamin i minerałów. Z tego względu osoby odchudzające się, u których stwierdza się specyficzny polimorfimzm (zmiana w profilu genetycznym) nie reagują na standardową dietę niskokaloryczną. Wystarczy jednak zmiana niektórych składników pokarmowych w ich diecie aby uzyskać zadowalające efekty redukcji masy ciała.
Marzenia dietetyków
Według naukowców każdemu człowieku przypisana jest jedna dieta. W ich marzeniach jest stworzenie karty magnetycznej, na której zapisany jest genom indywidualnej osoby. Wizyta w poradni dietetycznej polegałaby na porównaniu wyników badań krwi z profilem genetycznym zapisanym na karcie, a na tej podstawie można by otrzymać ustalone wyłącznie dla siebie ilości zalecane mikro- i makroskładników. Tak w dużym uproszczeniu wyglądałby przyszłościowy scenariusz odżywiania każdego z nas.
Melodia przyszłości, czy bliska przyszłość?
Czy nutrigenomika jest nauką z której będą korzystać dopiero nasze wnuki? Nie, już dziś funkcjonuje, wprawdzie tylko kilka w skali kraju, laboratoriów gdzie można zbadać sobie profil genetyczny pod kątem doboru diety. Postępowanie wydaje się całkiem proste. Najpierw pobierana jest próbka zwierająca materiał genetyczny (wymaz z policzka), z którego izoluje się materiał genetyczny (kwas dezoksyrybonukleinowy – DNA). Po uzyskaniu wyników badań profilu genetycznego, wyspecjalizowany w zakresie nutrigenomiki, dietetyk komponuje indywidualną dietę.
Kto powinien w pierwszej kolejności wykonać te badania? Osoby z zaburzeniami metabolicznymi, otyłe, z cukrzycą typu II, z chorobą miażdżycową oraz sportowcy.